«پترو یوآن»؛ کلید رمزگشایی از روابط گرم چین و عربستان

سران ریاض به خوبی متوجه شده‌اند که راهبرد چین برای تقابل با آمریکا آغاز شده و شدت گرفته و سران پکن هم از نقش مهم نفت عربستان در آسیب رساندن به ساختار اقتصادی آمریکا باخبر هستند. همین مساله باعث شده تا طرفین زمینه را برای همکاری مساعد ببینند.

ایران اکونومیست – : سفر اخیر رئیس‌جمهور چین به ریاض و دیدار گرم با مقامات سعودی، ابهامات و سوالات زیادی را درباره‌ی علت گرم شدن روابط دو کشور ایجاد کرده است؛ ابهاماتی که همگی در چارچوب دوران گذار در نظام بین‌الملل قابل فهم و تفسیر هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بررسی یک روند تاریخی در زمینه‌ی تلاش برای تبدیل شدن به یک ابرقدرت اقتصادی، پاسخگوی بسیاری از این سوالات خواهد بود.

ماجرا از قرن بیستم شروع شد؛ جایی در حوالی سال‌های ابتدایی دهه هشتاد میلادی و زمانی که کشورهای اروپایی توانسته بودند خود را از بحران اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم نجات دهند و حالا دیگر حاضر نبودند تا بازارهای مالی خودشان را در اختیار ایالات متحده آمریکا بگذارند. در این میان، فرانسه میدان‌دار شده بود و با رهبری، ژنرال دوگل نسبت به مدیریت نابسامان تبادلات اقتصادی میان اروپا و آمریکا اعتراض کرد.

دلار؛ از صعود تا سقوط

تا پیش از آن، پشتوانه‌ی دلار آمریکا، ذخایر طلای واقعی در این کشور بود؛ یعنی از 22 جولای 1944 میلادی که آمریکا بیشتر از هفتصد نماینده از 44 کشور مهم وقت جهان را به برتون وودز در ایالت نیوهمپشایر دعوت کرد تا مهم‌ترین امضاهای تاریخ ایالات متحده، پای قراردادهای مالی و تجاری زده شوند. نماینده‌های کشورهای دعوت شده، آمده بودند تا برای اوضاع اقتصادی فاجعه‌بار بعد از جنگ دوم جهانی چاره‌ای بسازند.

این هفتصد و چند نفر در نهایت توافق کردند تا به جای طلا دلار ذخیره کنند و آمریکا به میزان دلارهای صادرشده، در خزانه خود‌ طلا نگهداری کند. بانک‌های مرکزیِ کشورهای امضاکننده توافق‌ برتون وودز می‌توانستند هر وقت که اراده کنند، ذخایر دلار خود را با مراجعه به بانک مرکزی (فدرال رزرو) آمریکا به طلا تبدیل کنند. آمریکا، با تکیه بر این تعهد، در عمل به تنها ضامن نظام پولی بین‌المللی بدل شد.

اوضاع برای حدود دو دهه بی‌نقص پیش رفت. آمریکا کاری که می‌خواست را پیش می‌برد تا اینکه زمان تسویه حساب‌ها فرا رسید. اواسط دهه‌ی 60 میلادی معامله‌ها در آمریکا نسیه تسویه شدند و ایالات متحده خیلی زود به بزرگ‌ترین ابر قدرت بدهکار جهان تبدیل شد. اوضاع در مدت چند سال به قدری فاجعه‌بار شد که اوت سال 71 پمپیدو رییس جمهور وقت فرانسه برای اینکه بتواند طلاهای کشورش را از فدرال رزرو بگیرد، همراه تیم سیاسی این کشور یک کشتی نظامی به نیویورک اعزام کرد.

ایالات متحده وارد یک دوره‌ی رکود تورمی شد. ریچارد نیکسون رییس جمهور وقت در پاسخ به کاهش خطرناک ارزش ناشی از وجود مقادیر بیش از حد ارز در حال گردش، ارزش دلار آمریکا در برابر طلا را کاهش داد. او ارزش دلار را به 1/38 اونس طلا و سپس به 1/42 اونس رساند.

پیش‌بینی نیکسون برعکس رخ داد؛‌ مردم برای خرید طلا به ذخیره‌های ملی و استراتژیک حمله کردند. دلار ارزش خود را از دست داد و آمریکا به سمت پرتگاه اقتصادی کشیده شد. اوضاع به‌قدری وخیم شد که نیکسون 15 اوت 1971، امکان تبادل طلا با دلار را لغو کرد. این دستور را «شوک نیکسون» نام‌گذاری کردند؛ شوکی که قیمت طلا به سطح بی‌سابقه‌ای در آن زمان رساند و دلار را به مهم‌ترین دارایی وقت جهان تبدیل کرد.

تولد «پترودلار»

با بالا گرفتن بحران اقتصادی و بی‌پشتوانه شدن دلار، رئیس‌جمهور وقت آمریکا دست به یک ابتکار خارجی برای این مساله زد و به جای طلا، تمامی ذخایر نفت در سراسر جهان را به پشتوانه‌ی ارز ملی آمریکا تبدیل کرد.

ریچارد نیکسون، رئیس جمهور آمریکا در سال 1974 به شدت در تلاش بود تا ارزش دلار آمریکا را احیا کند و به همراه هنری کیسینجر، وزیر خارجه وقت این کشور با خاندان سلطنتی عربستان وارد مذاکره شد. تحت این توافق مقرر شد آمریکا برای عربستان سعودی تجهیزات و کمک برای حفاظت از میادین نفتی فراهم کند و در قبال آن عربستان سعودی قرار شد قیمت فروش نفت را به دلار آمریکا تعیین کند و مازاد درآمد نفتی را در اوراق بهادار آمریکا سرمایه‌گذاری کند. همه کشورهای تولیدکننده نفت اوپک تا سال 1975 اقدام مشابه عربستان را دنبال کردند.

از آن تاریخ به بعد، دلار به واحد پولی تاثیرگذار در مناسبات بین‌المللی تبدیل شد. نیکسون با پیشنهاد هنری کسینجر، مغز متفکر دولتش از عربستان مهم‌ترین شریک نفتی خود درخواست کرد نفت را «فقط» به دلار بفروشد. آمریکا در مقابل اسلحه‌ی بیشتری به عربستان داد و این کشور را با تهدیدهای ساختگی خارجی راضی به امضای قرارداد فروش نفت در مقابل دلار کرد. این‌طور بود که «پترو دلار» متولد شد

پیش به سوی «پترویوآن»

حالا حدود نیم قرن از تولد پترودلار می‌گذرد و همچنان 80 درصد معاملات نفتی جهان با دلار انجام می‌شود. همین مساله باعث شده تا با وجود افول سیاسی – امنیتی و حتی اقتصادی ایالات متحده، همچنان دلار به عنوان باارزش‌ترین ارز بین‌المللی فعالیت کند و از سقوط کامل واشنگتن جلوگیری کند.

همین مساله باعث شده تا چین به عنوان قدرتی که به دنبال به چالش کشیدن یکه‌تازی آمریکا در عرصه جهانی است، به فکر خارج کردن این آخرین ابزار اعمال قدرت کاخ سفید در عرصه جهانی باشد و در واقع، شیشه‌ی عمر آمریکا را در دست بگیرد. کلید فهم روابط پکن با ریاض دقیقا در همینجاست؛ یعنی جایی که عربستان سعودی با چین بر سر فروش 25 درصد صادرات نفت خود با یوآن به توافق رسیده است.

سران ریاض به خوبی متوجه شده‌اند که راهبرد چین برای تقابل بین‌المللی با آمریکا آغاز شده و شدت گرفته و سران پکن هم از نقش مهم نفت عربستان در آسیب رساندن به ساختار اقتصادی آمریکا باخبر هستند. همین مساله باعث شده تا طرفین زمینه را برای همکاری مساعد ببینند و به دنبال تولد یک مفهوم جدید و بسیار تاثیرگذار بر معادلات جهانی باشند: پترویوآن.

حالا آمریکا مانده و یک عربستان سعودی که می‌تواند همان هدیه‌ای را که در سال 1974 میلادی به واشنگتن فرستاد، پس بگیرد و برای پکن کادوپیچ کند...

 

منبع: خبرگزاری تسنیم

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: عربستان سعودی ایالات متحده دلار آمریکا بین المللی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۵۱۹۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیا عادی سازی روابط ریاض و تل آویو قریب الوقوع است؟

با توجه به کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی در مسیر تشکیل دولت مستقل فلسطین، بسیار بعید است که بتوان از توافق عادی سازی قریب الوقوع میان ریاض و تل آویو سخن گفت. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رسانه‌های غربی همزمان با نشست داووس صحرا در ریاض و حضور آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در این نشست گزارش دادند که عربستان  آماده عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی می باشد. این فضاسازی رسانه‌ای که با آغاز دور جدید گفتگوها برای توقف جنگ غزه در قاهره همزمان بود، این انگاره را مطرح نمود که در صورتی که بنیامین نتانیاهو از ایده حمله به رفح دست بکشد و توافق تبادل اسرا را منعقد نماید، می‌تواند در ازای آن روابط رسمی با عربستان را برقرار نماید.

 از ابتدای تشکیل کابینه جدید رژیم صهیونیستی در نوامبر 2022، عادی سازی روابط با ریاض با الگو برداری از مدل روابط با امارات و بحرین به عنوان مهمترین دستور کار سیاست خارجی این رژیم روی میز قرار داشت. آمریکا برای متقاعد کردن نتانیاهو به منظور دست کشیدن از عملیات گسترده در رفح، تلاش کرد تا "دوراهی رفح یا ریاض" را در فضای رسانه‌ای منطقه‌ای و بین المللی شکل دهد.

دولت بایدن که از افزایش اعتراضات دانشجویی که از بدنه اجتماعی حزب دموکرات هستند، نگران است، تلاش دارد تا در سال منتهی به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سریع تر به جنگ غزه پایان دهد. از این رو می خواهد از جیب عربستان سعودی دستاوردی سیاسی برای نتانیاهو جفت و جور نماید تا وی به توافق تبادل اسرای پیشنهادی در قاهره و توقف جنگ تن بدهد.

اما واقعیت این است که با بررسی موضع گیری مقامات سعودی در نشست داووس صحرا، نشانه‌ای از تغییر جدی در موضع آنها در خصوص پرونده روابط ریاض با رژیم صهیونیستی قابل مشاهده نبود. مقامات عربستانی همچنان با تاکید بر سیاست سنتی شان مبتنی بر پافشاری بر روی گزینه تشکیل دولت مستقل فلسطینی در مرزهای 1967 به پایتختی قدس شرقی که در سال 2001 در نشست بیروت تحت عنوان «ابتکار عربی» ارائه شده بود، نشان دادند که خبری از توافق قریب الوقوع در روابط با تل آویو نیست.

به نظر می‌رسد هیاهوی رسانه‌ای آمریکایی‌ها درباره توافق قریب الوقوع بیشتر برای جلب نظر نتانیاهو بود که البته موفق هم نبوده و دولت تندروی اسرائیل علاقه‌ای به توقف جنگ و کشتار در غزه ندارد.

در چنین شرایطی با توجه به آنکه افق روشنی برای تشکیل دولت فلسطین در چهارچوب راهکار دو دولتی مدنظر سعودی قابل دسترس نیست، بعید است که بتوان از توافق عادی سازی قریب الوقوع ریاض و تل آویو سخن گفت. مگر اینکه آمریکا موفق شود عربستان را متقاعد نماید که پیشنهاد ارائه شده برای انعقاد قرارداد راهبردی و امنیتی آنقدر با ارزش است که در ازای آن سیاست سنتی ریاض در قبال فلسطین را متحول نماید. در چنین شرایطی بر کسی پوشیده نیست که اعتبار سیاسی عربستان نزد افکار عمومی جهان عرب و کشورهای اسلامی خدشه دار خواهد شد به ویژه آنکه در نظر داشته باشیم که سعودی‌ها در مقایسه با امارات و بحرین جایگاه بالاتری در میان افکار عمومی عربی برای خودشان تعریف کرده‌اند.

هشدار عربستان به اسرائیل درباره حمله به رفحدرخواست عربستان بر ایجاد گذرگاه امن برای کمک به غزه

 

انتهای پیام/